Het belang van de pentest

Als organisatie wil je er eigenlijk niet aan denken: een gat in de beveiliging van je systemen, waardoor een hacker flinke schade aan kan richten. Met behulp van een pentest – oftewel penetratietest – onderzoekt een cybersecurityexpert alle hoeken en gaten van je computersysteem, netwerk, applicatie of infrastructuur. Zo leggen ze zwakke punten bloot voordat kwaadwillenden dat doen. Dit wordt ook wel ethisch hacken genoemd.

Het belangrijkste doel van pentesting is organisaties helpen hun beveiliging te verbeteren en potentiële risico’s te minimaliseren. Pentesters identificeren kwetsbaarheden én beoordelen de potentiële impact. Hierdoor vormt de pentest een belangrijk onderdeel van de strategie voor cybersecurity en draagt bij aan het vergroten van de beveiliging en het beschermen van gevoelige gegevens en middelen. Een ethische penetratietest wordt uitgevoerd met toestemming van de eigenaar van het systeem. Het doel is om te helpen, niet om schade te veroorzaken.

Manieren van pentesting

Je kunt een pentest op verschillende manieren aanvliegen. Grofweg wordt onderscheid gemaakt tussen drie tests:

• Black box: geen voorkennis. Net zoals een inbreker in huis volgt de ethisch hacker de weg van de minste weerstand. Er worden wellicht meerdere wegen getest en gerapporteerd, maar mogelijk wordt een deel van de infrastructuur gemist.
• Grey box: beperkte voorkennis. De organisatie geeft de scope aan die getest moet worden. Zo weten ze zeker dat de ethisch hacker alle gewenste zaken onder de loep neemt. Hierbij wordt vaak ook toegang gegeven tot het systeem vanuit het perspectief van de gebruiker.
• White box: volledige voorkennis. De ethisch hacker heeft toegang tot het netwerk en inzage in de broncode en architectuur. Het doel is om naast externe kwetsbaarheden ook interne zwakheden te identificeren die anders moeilijk te vinden zijn. Daarnaast wordt gecheckt of de applicatie veilig is gebouwd vanuit de broncode.

Tools en technieken

Pentesters maken veelvuldig gebruik van geautomatiseerde tools en handmatige technieken. Deze worden vaak gecombineerd om een uitgebreid beveiligingsprogramma te ontwikkelen dat helpt bij het identificeren en verhelpen van beveiligingskwetsbaarheden. De ethisch hacker begint vaak met een inventarisatie van alle onderdelen van een infrastructuur. Vervolgens worden daarop zowel automatisch als handmatig kwetsbaarheden geïnventariseerd. De automatische scan pikt de meest opvallende kritische kwetsbaarheden al op. Tijdens de handmatige penetratietest kruipt de pentester in de huid van de aanvaller door elke knop, formulier en hoek van een ICT-omgeving te testen om te kijken of eventuele kwetsbaarheden daadwerkelijk te misbruiken zijn. Kwetsbaarheden kunnen fouten in de software zijn, maar ook configuratiefouten die ervoor zorgen dat een kwaadwillende daar misbruik van kan maken.

Uitgebreide rapportage

Het resultaat van een pentest wordt vastgelegd in een uitgebreid rapport voor de organisatie die de pentest heeft aangevraagd. Het bevat gedetailleerde informatie over de beveiligingskwetsbaarheden en potentiële risico’s die zijn geïdentificeerd tijdens de test. Elk probleem wordt uitvoerig beschreven, inclusief de aard en locatie van de kwetsbaarheid, de impact ervan en hoe deze kan worden uitgebuit. De bevindingen worden meestal gecategoriseerd op basis van de ernst, zoals kritiek, hoog, middelgroot en laag risico. Deze risicobeoordeling helpt de organisatie bij het prioriteren van beveiligingsmaatregelen. De meest kritische bevindingen zijn uiteraard al eerder gedeeld, zodat deze direct opgepakt kunnen worden. Voor elke geïdentificeerde kwetsbaarheid staan in de rapportage praktische aanbevelingen om deze te verhelpen of verbeteren, eventueel met technische details. Het rapport vormt een waardevol communicatiemiddel tussen de pentester en de organisatie die de test heeft aangevraagd.