Inmiddels werken vrijwel alle ziekenhuizen en iedere huisarts, psycholoog of wijkverpleegkundige met een computer, tablet of smartphone voor het vastleggen van medische data. Met behulp van applicaties worden de gegevens van patiënten vastgelegd, zoals afspraken, diagnoses en uitslagen van het lab of scans. Maar bij het delen van zorggegevens ontstaan vaak problemen, bijvoorbeeld doordat de gegevens niet op de juiste manier worden geïnterpreteerd.
Het eenduidig vastleggen en delen van informatie, ook wel interoperabiliteit genoemd, is van belang voor een optimale en efficiënte zorg. Door interoperabiliteit op de juiste manier in te zetten vindt gegevensoverdracht tussen zorgverleners en de patiënt een stuk gemakkelijker plaats. Kwaliteitsregistraties en patiëntgebonden onderzoeken worden bovendien beter uitgevoerd. Maar hoe zorg je ervoor dat het delen en verwerken van zorggegevens op dezelfde manier plaatsvindt?
De juiste informatie
Het digitaal overbrengen en (ver)sturen van patiëntdata is tegenwoordig geen technische uitdaging meer. Via een beveiligde e-mailverbinding of clouddienst worden gegevens snel en veilig uitgewisseld. De echte uitdaging ligt in de verwerking van de gegevens. Hoe gebruiken zorgaanbieders digitale data uit het softwareprogramma van collega’s als relevante, actuele en betrouwbare informatie in hun eigen werkproces? Dat begint bij de manier waarop de data wordt gedeeld. Zo is het belangrijk dat de informatie op de juiste locatie in de gebruikte software komt te staan, bijvoorbeeld bij het gebruik van een elektronisch patiëntendossier in het ziekenhuis. Maar ook de informatie zelf moet begrijpelijk en leesbaar zijn. Want bedoelen jij en je collega wel precies hetzelfde met bepaalde teksten, begrippen of getallen die je gebruikt? Het belang van eenduidige informatie wordt groter wanneer computers zonder tussenkomst van menselijke interpretatie beslissingen nemen, prioriteiten kiezen of medicatiefouten moeten ontdekken.
Zorginformatiebouwstenen (ZiB’s)
Het op een eenduidige manier vastleggen en delen van zorggegevens tussen verschillende zorgverleners zorgt voor een optimale samenwerking en continuïteit van zorg. Het Nationaal ICT Instituut in de Zorg (Nictiz) zet zich als expertisecentrum van e-health in om de standaardisatie van digitale gegevensuitwisseling in de zorg te realiseren. Nictiz heeft een informatiestandaard ontwikkeld door zorginformatiebouwstenen (ZiB’s) te definiëren. De ZiB’s zorgen ervoor dat gegevens eenduidig worden vastgelegd en uitgewisseld, zodat de interpretatie ervan zowel voor de zender als voor de ontvanger gelijk blijft. In de zorginformatiebouwstenen wordt precies gespecifieerd welke terminologie gebruikt kan worden, zonder dat hierin al keuzes worden gemaakt voor een technische standaard, referentiemodel of platform.
Complexe implementatie
Een ZiB is dus techniekneutraal en onafhankelijk van de applicatie waarin de bouwsteen wordt gebruikt. De definitie moet generiek zijn, zodat die toepasbaar is binnen zoveel mogelijk zorgprocessen en ingezet kan worden door verschillende gebruikers voor diverse toepassingen. Een bouwsteen wordt als ZiB aangeduid wanneer hij groot genoeg is om klinisch gezien relevant te zijn, maar generiek genoeg is om in relatief veel situaties toepasbaar te zijn. Doordat de details van de ZIB’s al vastliggen, is de technische inrichting relatief eenvoudig. Dit betekent echter niet dat de gehele implementatie ook eenvoudig is. Het implementeren van ZIB’s kan een impact hebben op de huidige werkwijze en lopende processen binnen een zorginstelling. Vergeet dus niet om gebruikers tijdig te betrekken bij de inrichting en implementatie van ZiB’s, nog voordat ze in gebruik worden genomen. En pas je werkprocessen hierop aan.
Kunnen wij je helpen?
Het is dus belangrijk om het delen van zorggegevens binnen je zorgorganisatie te standaardiseren. Maar hoe organiseer je dit? En wat zijn de uitdagingen van het implementeren van ZiB's? Wij hebben ervaring met deze vraagstukken en willen dit ook met jouw organisatie delen. Benieuwd wat we voor jou kunnen betekenen? We komen graag langs!